Sự tư lự và lo âu khi thay đổi nghề nghiệp: Làm thế nào để đối phó với nó?

Mất việc không phải lúc nào cũng là một sự thay đổi tích cực. Trong khi một số người mong muốn tìm kiếm một sự nghiệp mới ở tổ chức mới, thì có một số khác lại đau khổ khi bản thân phải ra đi. Đó là sự kết hợp từ nhiều những thay đổi trong tổ chức dẫn đến sự tương tác của một hiện tượng hoặc một sự kiện trong cuộc sống và những phản ứng của con người trước sự thay đổi. Trong nhiều năm, tôi đã quan sát thấy nhiều nhân viên bị ảnh hưởng bởi những thay đổi trong doanh nghiệp, đã trải qua tư lự và lo âu, đồng thời họ (thường là) thể hiện rằng mình không biết hoặc không nhận ra. Đảm nhận vai trò nhân sự, điều quan trọng là phải nhìn thấu điều này để hỗ trợ cho những quyết định từ ban lãnh đạo. Nhưng chúng ta hãy tìm hiểu rõ hơn về tư lự và lo âu là gì? Và hai điều này khác nhau như thế nào? Những cách quản lý hiệu quả hai phản ứng con người này tại nơi làm việc là gì? Nếu sự kiện này từng xảy ra với chúng ta (hoặc đã xảy ra rồi!), thì mục tiêu của bài viết này là cung cấp cho chúng ta một hướng dẫn về cách hiểu, xác nhận và/hoặc điều hướng hai cảm xúc này của nhân viên trong bối cảnh thay nghề hoán nghiệp.

 Theo định nghĩa từ nhà tâm lý học người Mỹ Susan Nolen-Hoeksema, nghiên cứu gia về các chiến lược điều tiết tâm trạng, cho biết ‘Tư lự’ hoặc hậu quả của sự Tư lự là một phản ứng trước sự đau khổ khi một cá nhân ôm lấy suy nghĩ liên tục về nguyên nhân gây ra sự đau khổ của họ, trong khi không thể giải quyết hoặc loại bỏ nguyên nhân đó. Trong quá trình ‘Tư lự’, cá nhận liên tục lặp lại việc xem xét tình huống bằng cách tập trung vào những khía cạnh tiêu cực của tình huống, chẳng hạn như nguyên nhân, ý nghĩa và hậu quả từ nguồn gốc của sự đau khổ. Đặc biệt, điều này thường được nhận thấy khi một nhân viên trải qua một giai đoạn gọi là “chuyển đổi nghề nghiệp”. Đó là khoảng thời gian từ khi rời khỏi công việc trước đó cho đến khi bước vào một trải nghiệm mới, dù là quyết định làm việc toàn thời gian hay kinh doanh hay cả hai. “Hành trình” của sự chuyển đổi này được coi là quan trọng và đáng sợ nhất do nhiều điều đã xảy ra trong quá khứ. Những người bị kẹt ở không gian này sâu sắc nhớ lại những sự kiện và mối quan hệ như một cách để đối phó với thực tế hiện tại.

Đã nhiều lần, khi nói chuyện với những nhân viên đã được thông báo về việc chấm dứt hợp đồng, những chia sẻ từ họ là những phản ánh phong phú về mối quan hệ công việc với đồng nghiệp trong quá khứ, kỹ năng họ đã học được, thành tích đạt được và một số trải nghiệm cả tốt lẫn xấu trong công ty. Nghiên cứu cho thấy rằng sự tư lự liên tục về một sự kiện xã hội nhất định sẽ ảnh hưởng đến trí nhớ của một người do họ liên tục lặp lại tái cấu trúc bộ nhớ cho sự kiện đó để nó có thể phù hợp với hình ảnh tiêu cực của bản thân và cách lý giải các tình huống xã hội của họ (Kandris và nnk., 2007; Brozovich và Heimberg, 2011). Điều này có nghĩa là khi con người càng suy nghĩ nhiều về một điều gì đó, họ càng có khả năng nhớ lại những sự kiện hoặc tình huống này một cách tiêu cực dù ban đầu không có ý định như vậy. Do đó, Tư lự đơn giản là một người chìm đắm trong quá khứ và điều này kéo dài trong một thời gian dài nhưng chưa thực sự vượt qua được.

 Ngoài ra, chúng ta thường đối mặt với những lo âu về những sự kiện trong tương lai. “Lo âu” thường được định nghĩa trong thuật ngữ tâm lý học là một cảm giác không thoải mái về một ‘nỗi sợ và quan ngại’ khi có (hoặc không có) sự căng thẳng tâm lý. Lo âu có thể tạo ra những cảm giác sợ hãi, lo lắng, bất an và kinh hoàng về một tình huống chưa xảy ra. Theo Hiệp hội Tâm lý học Mỹ, lo âu không giống như sợ hãi, nhưng chúng thường được dùng thay thế cho nhau. Lo âu được coi là một phản ứng cho tương lai, kéo dài và tập trung rộng rãi vào một mối đe dọa mơ hồ, trong khi sợ hãi là một phản ứng có lý do, trong hiện tại và ngắn hạn đối với một mối đe dọa rõ ràng và cụ thể. Trong thời gian chấm dứt việc làm, nhân viên thường suy nghĩ hoặc cân nhắc về sự nghiệp tương lai hoặc những bước đi vào lúc này. Nhân viên có xu hướng bối rối khi nghĩ về điều gì sẽ là bước kế tiếp tốt nhất cho sự nghiệp của họ. Thông thường, điều này đi kèm với vô số vấn đề tương lai liên quan đến tài chính, điều kiện sống, vấn đề sức khỏe và các mục tiêu chưa đạt được và/hoặc kế hoạch du lịch tương lai.

Đối với những nhân viên trở nên cực kỳ lo âu, mất phương hướng và bồn chồn, như thể đang cố để hiểu được mọi thứ (bị tư lự) và cố gắng để vượt qua sự lạc lõng (bị lo âu) là những người chưa có sự chuẩn bị tốt trước những thay đổi về vai trò công việc mà họ từng kì vọng. Bất chấp cả hai điều kiện này, tư lự (cho những sự kiện quá khứ) và lo âu (cho những sự kiện tương lai) đóng một vai trò quan trọng có thể kích hoạt những cơ chế tâm lý nguy hiểm dẫn đến trầm cảm.

 Có những thăng trầm về mặt cảm xúc trong quá trình thay đổi nghề nghiệp. Dù những nhân viên này có thể có “linh cảm” về một đợt sa thải sắp xảy ra, hoặc đã có nhận biết ở một mức độ nào đó, hoặc hoàn toàn không biết gì; tuy nhiên, hầu như ở mọi trường hợp, nhân viên đã trải qua Tư lự và lo âu ở một hình thức nào đó. Để hiểu rõ hơn về ý tưởng đối phó những hành vi khó khăn này của tư lự và lo âu, dưới đây là những trường hợp phổ biến nhất cho đội ngũ quản lý nhân sự để trong việc tư vấn hoặc huấn luyện để giúp nhân viên cải thiện tâm trạng:

Sự thật đằng sau những thay đổi nghề nghiệp này là không có một cách giải quyết chung nào có thể giải quyết tốt cho tất cả những hành vi có thể xảy ra. Thực tế là không thể đoán trước được những phản ứng có thể xảy ra ở từng thời điểm nghỉ việc. Ngay cả những nhân sự từ chức với thiện chí cũng có những khoảnh khắc lo âu trước khi nghỉ. Như đã đề cập trước đó, nhân viên bị ảnh hưởng bởi những đợt cắt giảm thường trải qua hai khái niệm tư lự và lo âu. Những điều này thường không thể tránh, do đó sự chia tay hiếm khi được đón nhận tốt. Tuy nhiên, quản lý có khả năng thích ứng cao và coi trọng nhân viên trong những thời kỳ biến động nhân sự là một chiến lược rất có giá trị để đảm bảo sự liên tục của doanh nghiệp và sự cân bằng về sức khỏe tinh thần của nhân viên.

FWD cùng ThoughtFull sẵn sàng đồng hành với bạn!

Muốn tìm một chuyên gia sẵn sàng giúp bạn trong hành trình sức khỏe tinh thần trọn vẹn? Tận hưởng gói thử nghiệm 1 tháng* trên ứng dụng ThoughtFullChat (cung cấp bởi FWD) bao gồm

• Bộ công cụ tự phục vụ trực tuyến (vd, công cụ theo dõi tâm trạng, ghi chú, đánh giá sức khỏe và hơn thế nữa)
• Gói học tập được chứng nhận khoa học
• Gói huấn luyện bằng văn bảng không giới hạn với chứng nhận chuyên gia sức khỏe tinh thần trong một tháng

*Trải nghiệm gói thử nghiệm 1 tháng thử nghiệm trên ThoughtFullChat tại đây.